Bài 3: Indonesia đưa ra sáng kiến về bảng đánh giá khu vực cấm hút thuốc lá

Bảo vệ người không hút thuốc lá

Tính đến tháng 6.2023, 456 thành phố và quận, tương đương khoảng 86% trong số 520 thành phố và quận ở Indonesia, đã áp dụng chính sách không khói thuốc. Tuy nhiên, quá trình đưa các chính sách này vào cuộc sống gặp nhiều khó khăn do cơ chế giám sát chưa đủ mạnh. Bên cạnh đó, tình trạng thiếu dữ liệu có thể đo lường về tác động của khói thuốc lá đối với những người xung quanh (những người hút thuốc thụ động) đã cản trở việc thực thi các quy định cấm hút thuốc lá một cách hiệu quả.

Giao diện của bảng điều khiển khu vực không khói thuốc. Nguồn: Who.int

Trong khi đó, tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động đã trở thành vấn đề sức khỏe cộng đồng quan trọng ở Indonesia. Viện Đo lường và đánh giá sức khỏe (IHME) nước này ước tính, khoảng 50.000 người thiệt mạng hàng năm ở Indonesia do phơi nhiễm với khói thuốc lá thụ động - con số tổn thất đáng lo ngại đối với sức khỏe cộng đồng, đòi hỏi phải có hành động khẩn cấp. Trong khi đó, những phát hiện của Khảo sát thuốc lá dành cho người trưởng thành toàn cầu (GATS) được thực hiện vào năm 2021 nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của tình hình, cho thấy tỷ lệ tiếp xúc với khói thuốc thụ động ở nhiều môi trường công cộng đang ở mức báo động. Các nhà hàng, tòa nhà Chính phủ, nơi làm việc trong nhà và trên phương tiện giao thông công cộng nằm trong số những không gian mà các cá nhân dễ bị tổn thương nhất do tác hại của khói thuốc lá. Cụ thể: 74% phơi nhiễm khói thuốc lá thụ động trong nhà hàng, 51% trong các tòa nhà hoặc văn phòng Chính phủ, 45% trong các phòng làm việc và 41% nơi giao thông công cộng. Do đó, thực hiện chính sách môi trường không khói thuốc 100% là biện pháp can thiệp hiệu quả, không chỉ bảo vệ những người không sử dụng thuốc lá khỏi tác hại của khói thuốc lá thụ động, mà còn giúp thay đổi các chuẩn mực xã hội xung quanh việc hút thuốc lá và khuyến khích người hút thuốc bỏ thuốc lá.

Sáng kiến bảng đánh giá và ứng dụng di động giám sát

Nhận thấy nhu cầu cấp thiết phải giải quyết cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng này, Bộ Y tế (MoH) và Văn phòng của WHO tại Indonesia đã hợp tác để phát triển một giải pháp đổi mới mang tên: bảng điều khiển khu vực không khói thuốc (bảng Kawasan Tanpa Rokok). Nền tảng dựa trên web này được phát triển để đóng vai trò như công cụ toàn diện giúp giám sát và trực quan hóa việc thực hiện các chính sách không khói thuốc ở cấp thành phố và cấp quận. Bằng cách tích hợp dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm khung pháp lý, báo cáo kiểm tra, hoạt động thực thi và đánh giá tuân thủ, bảng cung cấp cho các bên liên quan cái nhìn toàn diện về tiến bộ đạt được trong việc tạo ra môi trường không khói thuốc.

Bảng đánh giá khu vực cấm hút thuốc lá bao gồm bốn thành phần đánh giá chính: quy định, kiểm tra, thực thi và tuân thủ. Mỗi thành phần này đóng góp vào một điểm số xác định thứ hạng thực hiện tổng thể cho mỗi thành phố và quận. Cách tiếp cận tiêu chuẩn hóa này cho phép các nhà hoạch định chính sách xác định các lĩnh vực cần cải thiện, đồng thời phân bổ nguồn lực một cách hiệu quả để tăng cường thực thi chính sách.

Để bổ sung cho bảng đánh giá, một ứng dụng di động có tên Monitor KTR Indonesia đã được phát triển dành riêng cho các lực lượng đặc nhiệm “không khói thuốc”. Ứng dụng thân thiện với người dùng này trao quyền cho các nhân viên thực thi quyền truy cập theo thời gian thực vào dữ liệu liên quan, cho phép họ ghi lại các cuộc kiểm tra, thực thi các quy định và đánh giá việc tuân thủ các chính sách không khói thuốc hiệu quả hơn. Sự tích hợp liền mạch giữa bảng đánh giá và ứng dụng di động giúp hợp lý hóa việc liên lạc và phối hợp giữa các bên liên quan, thúc đẩy sức mạnh tổng hợp cao hơn trong các nỗ lực kiểm soát thuốc lá.

Việc triển khai bảng điều khiển khu vực không khói thuốc đánh dấu cột mốc quan trọng trong hành trình của Indonesia hướng tới nâng cao sức khỏe cộng đồng, cũng như giảm gánh nặng bệnh tật liên quan đến thuốc lá. Trong giai đoạn đầu, bảng được giới thiệu ở các khu vực trọng điểm, bao gồm Jakarta, thành phố Bandung, thành phố Bogor, thành phố Depok, quận Klungkung và thành phố Metro. Bộ Nội vụ Indonesia đã ban hành một thông tư khuyến khích áp dụng rộng rãi sáng kiến này ở tất cả các thành phố và quận. Mục tiêu là bảo đảm việc thực thi hiệu quả các chính sách không khói thuốc ở địa phương. Việc triển khai bảng đánh giá khu vực cấm hút thuốc lần đầu tiên được áp dụng ngày 8.6.2023, trùng với lễ kỷ niệm Ngày Thế giới không thuốc lá càng thể hiện cam kết của quốc gia trong việc kiểm soát thuốc lá.

Các quan chức từ trung ương đến địa phương của Indonesia đều nhấn mạnh đến tính hiệu quả của bảng đánh giá khu vực cấm khói thuốc trong việc tăng cường thực thi chính sách và thúc đẩy sức khỏe cộng đồng. Sáng kiến này giúp các địa phương đánh giá chính xác việc tuân thủ các quy định không khói thuốc, từ đó bảo vệ tốt hơn người dân khỏi nguy cơ từ khói thuốc lá thụ động, bảo đảm cho dân số khỏe mạnh.

Ngọc Minh (Theo who.int)