HOSE đồng hành, 'nâng chất' quản trị công ty, hướng đến phát triển bền vững

Phát triển về số lượng đi đôi với chất lượng

Ngày 28/7/2000 đã đánh dấu bước đi quan trọng trong lịch sử phát triển của thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam, khi Trung tâm Giao dịch chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (tiền thân của Sở Giao dịch chứng khoán TP. Hồ Chí Minh) chính thức khai trương hoạt động và tổ chức thành công phiên giao dịch đầu tiên, với 2 cổ phiếu niêm yết là REE và SAM, tổng giá trị niêm yết 270 tỷ đồng.

Tính đến 31/10/2023, số lượng doanh nghiệp niêm yết (DNNY) trên HOSE đã có sự phát triển vượt bậc với 394 mã cổ phiếu đang niêm yết và giao dịch, tổng giá trị niêm yết là 1,47 triệu tỷ đồng.

Trên thực tế, trong giai đoạn 2000 - 2004, huy động vốn của các doanh nghiệp trên TTCK hầu như không đáng kể, nhưng sau nhiều nỗ lực trong thay đổi chính sách của cơ quan quản lý nhà nước cùng với sự vận động, hỗ trợ thiết thực của HOSE, từ năm 2005 trở đi, hoạt động huy động vốn của các DNNY trở nên sôi động, đặt biệt là trong giai đoạn tái cấu trúc nền kinh tế 2010 – 2015, bình quân mức huy động vốn của các DNNY trên HOSE đã tăng hơn 5 lần so với giai đoạn 2004 - 2009. Cho đến nay, có trên 90% DNNY trên HOSE đã thực hiện tăng vốn điều lệ sau khi niêm yết trên TTCK, giúp các công ty nâng cao năng lực tài chính, đầu tư cho các dự án mới, mở rộng sản xuất kinh doanh, tăng sức cạnh tranh và hiệu quả hoạt động.

Tính từ năm 2000 đến hết tháng 10/2023, các DNNY trên HOSE đã thực hiện 1.075 đợt huy động vốn thông qua phát hành với tổng khối lượng phát hành thêm là 27,44 tỷ cổ phiếu, tương ứng giá trị thu được đạt hơn 419.633 tỷ đồng. Giá trị vốn hóa của các DNNY trên HOSE tính đến ngày 31/10/2023 đạt hơn 4,14 triệu tỷ đồng, tương đương 43,53% GDP năm 2022.

Trong hơn 23 năm qua, số lượng DNNY trên HOSE không ngừng tăng trưởng về số lượng, đồng thời hiệu quả hoạt động ngày càng được nâng cao và chất lượng quản trị công ty (QTCT) được cải thiện rõ rệt.

Quản trị công ty luôn được chú trọng

Hiện nay, các quy định về nguyên tắc QTCT áp dụng đối với công ty đại chúng đã được ban hành đầy đủ (Luật Chứng khoán 2019 và Luật Doanh nghiệp 2020, Nghị định 155/2020/NĐ-CP), đảm bảo tính pháp lý cao cho việc thực thi nhằm nâng cao tính minh bạch, chuyên nghiệp trong QTCT của các công ty đại chúng. Bên cạnh đó, trong hành lang pháp lý, các chế tài xử phạt cũng được triển khai đồng bộ, với sự ra đời của Nghị định 128/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số một số điều của Nghị định số 156/2020/NĐ-CP. Các nỗ lực của Việt Nam trong việc tạo ra môi trường đầu tư kinh doanh công bằng, lành mạnh đã được cộng đồng quốc tế đánh giá cao.

Trên nền tảng khung pháp lý và các quy định về quản trị công ty ngày càng hoàn thiện, trong 23 năm qua, với vai trò là đơn vị vận hành thị trường, HOSE đã luôn đồng hành, hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc thực hiện nghĩa vụ của DNNY, đặc biệt là nghĩa vụ công bố thông tin. Hàng năm, HOSE thường xuyên tổ chức các cuộc hội thảo nhằm cập nhật các quy định, chính sách liên quan đến TTCK, các chương trình đào tạo để phổ biến các thông lệ quốc tế tốt về QTCT, phát triển bền vững (PTBV) và hướng dẫn, tập huấn cho DNNY trong việc thực thi các quy định về QTCT.

Bắt đầu từ năm 2008, HOSE cùng các bên liên quan tổ chức giải bình chọn Báo cáo thường niên (ARA) dành cho DNNY. Đây là sáng kiến thúc đẩy các DNNY nâng cao chất lượng báo cáo thường niên nhằm cung cấp thông tin toàn diện, đầy đủ cho nhà đầu tư, lan tỏa các giá trị văn hóa trong điều hành và quản trị doanh nghiệp.

Qua các cuộc bình chọn hàng năm, thông tin về phát triển bền vững ngày càng được nhiều doanh nghiệp quan tâm hơn.

Sau 10 năm đồng hành cùng TTCK Việt Nam và cộng đồng các DNNY, năm 2018, ARA đã được nâng tầm thành giải bình chọn DNNY (VLCA). Bên cạnh việc tiếp tục duy trì đánh giá báo cáo thường niên và báo cáo phát triển bền vững, VLCA còn đánh giá chuyên sâu nội dung quản trị công ty với bộ tiêu chí riêng được xây dựng dựa trên những nguyên tắc quản trị công ty của OECD, thẻ điểm quản trị công ty khu vực ASEAN và quy định pháp luật Việt Nam.

Năm 2019, Việt Nam lần đầu tiên ban hành Bộ nguyên tắc về QTCT theo thông lệ tốt nhất (CG Code). Kết quả đánh giá qua các năm cho thấy, nỗ lực của doanh nghiệp được nhìn nhận trên hầu hết các khía cạnh quản trị, thể hiện qua sự dịch chuyển vị trí của các DNNY từ các nhóm chất lượng QTCT thấp sang những nhóm có chất lượng QTCT cao hơn, chú trọng vào cải thiện công bố thông tin, thực thi vai trò trách nhiệm của hội đồng quản trị, đối xử bình đẳng với các cổ đông.

Đồng hành cùng xu thế phát triển bền vững trong hoạt động đầu tư, HOSE cũng đã trở thành một đối tác của Sáng kiến Sở Giao dịch chứng khoán phát triển bền vững (SSE) của Liên Hợp quốc từ năm 2015. Năm 2017, với mục tiêu nâng cao nhận thức của DNNY về phát triển bền vững, hướng đến nguyên tắc đầu tư có trách nhiệm, HOSE đã ra mắt Chỉ số phát triển bền vững (VNSI) gồm 20 cổ phiếu được chọn lọc từ chỉ số VN100 có điểm đánh giá phát triển bền vững cao nhất dựa trên 3 yếu tố: Môi trường (E) - Xã hội (S) - Quản trị (G).

Tại ngày 24/10/2023, VNSI đạt 1.741,08 điểm, tăng 73,18% so với giá trị khởi điểm, khá vượt trội so với VN-Index (tăng trưởng 45,56% trong cùng giai đoạn). Giá trị vốn hóa thị trường của 20 công ty có cổ phiếu trong danh mục VNSI đạt trên 1,5 triệu tỷ đồng, tương đương 63 tỷ USD (chiếm gần 35% tổng giá trị vốn hóa thị trường). Điều này cho thấy diễn biến giá của các cổ phiếu thành phần thuộc chỉ số VNSI tích cực hơn khá nhiều so với diễn biến chung của thị trường.

Với những nỗ lực này, chất lượng hàng hóa trên TTCK ngày càng được nâng cao. Nhiều doanh nghiệp đã đưa vai trò của QTCT và phát triển bền vững vào tầm nhìn và chiến lược phát triển dài hạn, qua đó nâng cao giá trị doanh nghiệp, gia tăng niềm tin của nhà đầu tư. Các DNNY đã có sự cải thiện đáng kể về chất lượng công bố thông tin, thể hiện qua tính chuyên nghiệp, minh bạch và kịp thời của thông tin, các vi phạm về minh bạch thông tin mà cụ thể là vi phạm về báo cáo và công bố thông tin đã giảm rõ rệt...

Thông tin phát triển bền vững ngày càng thay đổi tích cực

Qua các mùa giải “Cuộc bình chọn Doanh nghiệp niêm yết” hàng năm, thông tin về phát triển bền vững ngày càng được nhiều doanh nghiệp quan tâm hơn và có những thay đổi tích cực. Theo đó, nhiều DNNY đã chú trọng hơn việc công bố thông tin về phát thải khí nhà kính. Nhiều doanh nghiệp đã bắt nhịp rất nhanh với các thay đổi trong quy định luật pháp cũng như xu hướng chống biến đổi khí hậu tại Việt Nam và trên thế giới... Bên cạnh đó, xu hướng chuyển dịch mô hình kinh doanh từ nền kinh tế tuyến tính sang nền kinh tế tuần hoàn được mô tả ngày càng phổ biến hơn. Các DNNY ngày càng hoàn thiện hơn và xứng đáng được xếp vào hàng ngũ các doanh nghiệp có công bố thông tin tốt về phát triển bền vững.

Hải Băng