Vũ khí vi sóng, 'khắc tinh' của máy bay không người lái

Vũ khí vi sóng - khắc tinh của UAV

Không giống như công nghệ gây nhiễu sóng vô tuyến làm cản trở hoạt động liên lạc hoặc gây nhiễu tín hiệu khiến UAV đi sai hướng, vũ khí vi sóng được phát triển để phá hủy UAV. Hệ thống Leonidas đầu tiên ra mắt vào năm 2020 và đã được cải tiến, phát triển tới dòng vũ khí thế hệ thứ ba. Vũ khí được thiết kế để hạ gục cả dàn máy bay không người lái của đối phương với chi phí thấp. Công ty Epirus đã công bố phiên bản trên không của hệ thống Leonidas, có tên Leonidas Pod. Công ty khẳng định cùng với hệ thống trên mặt đất, vũ khí này có thể được sử dụng để “tạo ra một trường lực phòng thủ nhiều lớp” xung quanh một khu vực được bảo vệ.

Leonidas đầu tiên ra mắt vào năm 2020 và đã được cải tiến, phát triển tới dòng vũ khí thế hệ thứ ba.

Về cơ bản, vũ khí vi sóng có phần giống với vũ khí laser, nhưng chúng vẫn có những điểm khác biệt.

Trong các cuộc thử nghiệm năm 2021, Leonidas đã hạ gục tất cả 66 mục tiêu không người lái. Trong một số bài kiểm tra đối phó với nhiều UAV cùng lúc, hệ thống không gặp khó khăn trong việc tiêu diệt toàn bộ mục tiêu chỉ trong một lần quét. Các chuyên gia quân sự cho rằng, Leonidas sẽ là giải pháp lý tưởng để giải quyết mối đe dọa từ các cuộc tấn công của UAV. Hiện 4 hệ thống Leonidas đã được Epirus bàn giao cho quân đội Mỹ.

Những đợt tấn công của UAV có thể làm tiêu hao kho vũ khí, đạn dược của quân đội Mỹ, khiến những vũ khí tiên tiến của họ trở thành mục tiêu dễ bị đánh bại bởi tên lửa của đối phương.

Những đợt tấn công của UAV có thể làm tiêu hao kho vũ khí, đạn dược của quân đội Mỹ, khiến những vũ khí tiên tiến của họ trở thành mục tiêu dễ bị đánh bại bởi tên lửa của đối phương. Đó cũng là lý do vì sao Công ty Epirus đã nghiên cứu phát triển loại vũ khí vi sóng có thể làm tê liệt sự thống trị của UAV, giúp quân đội Mỹ đạt ưu thế lớn hơn trên chiến trường.

Hiệu quả và hạn chế của vũ khí vi sóng

Giống như vũ khí laser, vũ khí vi sóng không có đạn vật lý, mục tiêu bị tấn công bởi bức xạ điện từ, tuy nhiên, nếu vũ khí laser sử dụng bức xạ đơn sắc kết hợp của vùng quang phổ (thường là hồng ngoại) thì vũ khí vi sóng sử dụng bức xạ điện từ, phạm vi bước sóng ở mức milimet hoặc dưới milimet. Vũ khí vi sóng không thể tập trung chính xác vào một khu vực nhỏ như bức xạ laser, nhưng chúng vẫn có thể nhắm trúng một khu vực nhất định. Tác động hủy diệt của vũ khí vi sóng không dựa trên việc phá hủy hoàn toàn mục tiêu hoặc bất kỳ bề mặt nào của nó, chẳng hạn như bánh lái hoặc động cơ/động cơ đẩy, mà dựa trên việc vô hiệu hóa các hệ thống điện tử của mục tiêu.

Giám đốc điều hành của Epirus Andy Lowery khẳng định, UAV giá rẻ gây ra mối đe dọa với quốc phòng và an ninh, nhưng công nghệ vi sóng đã thay đổi mức chi phí.

Giám đốc điều hành của Epirus Andy Lowery khẳng định, UAV giá rẻ gây ra mối đe dọa với quốc phòng và an ninh, nhưng công nghệ vi sóng đã thay đổi mức chi phí. Hệ thống Leonidas sẽ giúp quân đội Mỹ không còn lo ngại về chi phí phòng thủ trước UAV, ngược lại, chính đối phương sẽ lâm vào cảnh cạn kiệt vũ khí trước tiên.

Nếu đối phương cử lực lượng 1.000 UAV tới và xâm nhập vào bức tường năng lượng mà hệ thống của chúng tôi tạo ra, Leonidas có thể hạ gục tất cả với giá khoảng 0,2 đô la Mỹ một lần quét.

Giám đốc điều hành của Epirus Andy Lowery.

Giám đốc Lowery cũng cho biết, công nghệ vi sóng do Epirus chế tạo không chỉ chống lại UAV mà còn có tác dụng vô hiệu hóa tàu không người lái. Hệ thống vũ khí này sẽ chứng minh hiệu quả sử dụng trong cuộc tập trận công nghệ hải quân tiên tiến của lực lượng Hải quân Mỹ - Coastal Trident 2024 (ANTX-CT24) dự kiến diễn ra từ tháng 7 đến tháng 9 năm nay.

Ông Andrew Lowry cho biết công ty này đang đàm phán về khả năng cung cấp hệ thống vũ khí vi sóng Leonidas cho Ukraine để chống lại các máy bay không người lái kamikaze loại Geranium-2 của Nga. Các biện pháp khắc chế vũ khí vi sóng có lẽ sẽ luôn là vấn đề bí mật quân sự. Tuy vậy, theo Topwar, có thể giả định rằng khi bay máy bay không người lái cảm tử loại Geran-2 bay ở độ cao tối đa khoảng 4 – 5 km, vũ khí vi sóng bố trí dọc đường bay có thể không thể bắn trúng mục tiêu.

Đối với các loại tên lửa và UAV bay ở độ cao lớn, bao gồm cả quỹ đạo đạn đạo, cũng như tất cả các loại tên lửa không dẫn đường, chúng khó có thể bị ảnh hưởng bởi vũ khí vi sóng.

Ngoài ra, còn có nhiều cách tiềm năng để bảo vệ UAV khỏi vũ khí vi sóng, ngay cả đối với máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất FPV. Ví dụ, đối với máy bay không người lái cảm tử tầm xa thuộc loại “Geran-2” của Nga, có thể tạo ra một lớp phủ kim loại giúp loại bỏ hoàn toàn sự xâm nhập của bức xạ vi sóng qua bề mặt; chỉ có một khoảng trống nhỏ ở phần trên của thân máy, cần thiết cho hoạt động của bộ thu tín hiệu GLONASS, sẽ được mở.

Năm 2015, đại diện Tập đoàn sản xuất công cụ thống nhất của Nga (UIMC) đã phát triển một loại "pháo vi sóng".

Đối với Nga thì, vũ khí công nghệ vi sóng không phải là mới mẻ. Năm 2015, đại diện Tập đoàn sản xuất công cụ thống nhất của Nga (UIMC) đã phát triển một loại "pháo vi sóng" có khả năng vô hiệu hóa máy bay và máy bay không người lái của đối phương trong phạm vi 10 km.

Tổ hợp này bao gồm một bộ dao động tương đối mạnh và một ăng - ten đĩa, một hệ thống điều khiển, giám sát và một hệ thống truyền dẫn.

Vũ khí này được trưng bày tại Diễn đàn Army-2015. Hệ thống có khả năng vô hiệu hóa thiết bị của máy bay, máy bay không người lái và vô hiệu hóa vũ khí dẫn đường chính xác, đảm bảo cấp độ phòng thủ mới. Khi đó, về đặc tính kỹ thuật, hệ thống này chưa có đối thủ ngang sức trên thế giới. Tổ hợp này bao gồm một bộ dao động tương đối mạnh và một ăng - ten đĩa, một hệ thống điều khiển, giám sát và một hệ thống truyền dẫn, gắn trên khung của hệ thống tên lửa phòng không Buk.

Thông số kỹ thuật của tổ hợp mới không được tiết lộ nhưng theo đại diện ngành công nghiệp quốc phòng, tầm bắn của nó vượt quá 10 km. Khi được lắp đặt trên một nền tảng đặc biệt, "pháo vi sóng" có khả năng phòng thủ 360 độ.

Nga nâng cao chất lượng máy bay không người lái

Các cuộc oanh tạc gần đây của Nga vào các cơ sở quân sự của Ukraine, hình thành một xu hướng mới gây lo ngại cho Ukraine: ngày càng nhiều máy bay không người lái cảm tử của Moscow đang xâm nhập hoặc tránh né hệ thống phòng không của Ukraine. Vũ khí phòng không đa dạng do phương Tây cung cấp giúp Ukraine bắn hạ các loại đạn dược, UAV và tên lửa của Nga. Nhưng Moscow cũng đang thay đổi chiến thuật để các cuộc tấn công đạt hiệu quả cao hơn. Người phát ngôn của lực lượng không quân Ukraine, ông Yuriy Ihnat cho rằng sở dĩ tỷ lệ đánh chặn thấp hơn dự kiến là có sự thay đổi trong chiến lược máy bay không người lái của Nga.

Phiên bản mới của UAV Shahed - được biết đến với tên gọi Geraniums.

Theo các blogger quân sự của Nga, Moscow đang thực hiện một loạt biện pháp khiến máy bay không người lái của họ hoạt động hiệu quả hơn. Chẳng hạn, phiên bản mới của UAV Shahed - được biết đến với tên gọi Geraniums - được sơn màu đen và một số thậm chí còn được trang bị động cơ phản lực. Bên cạnh đó, chúng được làm bằng vật liệu hấp thụ một phần tín hiệu vô tuyến, khiến radar khó phát hiện hơn. Điều này khiến các đội săn máy bay không người lái của Ukraine ngày càng gặp nhiều thách thức lớn.

Hãng thông tấn Ukrinform dẫn lời ông Yuriy Ihnat nêu rõ: “Nga đã sử dụng vật liệu carbon, vật liệu hấp thụ tín hiệu radar và thay đổi màu sơn. Điều này sẽ làm phức tạp công việc của lực lượng phòng không, đặc biệt gây khó khăn cho quá trình quan sát của các nhóm hỏa lực cơ động. Sự thay đổi chiến thuật của Nga đã dẫn đến sự thay đổi luật chơi”.

lực lượng phòng thủ Ukraine đã bắn hạ khoảng 2.900 chiếc máy bay không người lái.

Ông Inhat cho biết, kể từ khi xung đột nổ ra đến ngày 31/12, Nga đã phóng khoảng 3.700 máy bay không người lái cảm tử vào Ukraine, trong đó lực lượng phòng thủ Ukraine đã bắn hạ khoảng 2.900 chiếc. Tỷ lệ này có thể đã thay đổi do UVA của Nga ngày càng khó phát hiện và đánh chặn.

Nga được cho là đã triển khai cả UAV góc nhìn thứ nhất (FPV) và UAV tự sát nhắm vào các thành phố lớn của Ukraine.

Nga được cho là đã triển khai cả UAV góc nhìn thứ nhất (FPV) và UAV tự sát nhắm vào các thành phố lớn của Ukraine, chủ yếu tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng và các mục tiêu quân sự. Chẳng hạn, trong cuộc tấn công thành phố Odessa thời gian gần đây, Moscow đã sử dụng 44 máy bay không người lái. Ukraine cho biết họ đã bắn hạ 34 chiếc, nhưng những chiếc còn lại đã phá hủy nhiều cơ sở năng lượng, khiến Ukraine mất điện trong nhiều ngày.

Ngoài việc sử dụng UAV góc nhìn thứ nhất (FPV) và UAV tự sát khiến tiền tuyến trở thành cơn ác mộng với đối phương, Nga cũng cố gắng áp đảo lực lượng phòng không Ukraine bằng các cuộc tấn công liên tục bằng tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình.

Nga cũng cố gắng áp đảo lực lượng phòng không Ukraine bằng các cuộc tấn công liên tục bằng tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình.

Ukraine đuối sức trong cuộc chạy đua UAV

Cuộc xung đột tại Ukraine được định hình bằng mối đe dọa thường trực từ máy bay không người lái khi quân đội hai nước đều tận dụng tiềm năng chiến lược và tính sát thương của chúng. Nga và Ukraine không chỉ sử dụng các máy bay không người lái quân sự như R18, hay Shahed mà còn sử dụng máy bay không người lái thương mại. Bên cạnh UAV có chất lượng cao, được tích hợp bom và nhiều loại chất nổ, cả Nga và Ukraine cũng sử dụng những UAV giá rẻ và dễ lắp ráp.

Lữ đoàn cơ giới số 28 riêng biệt của Ukraine mới đây đã thực hiện các chuyến bay thử nghiệm máy bay không người lái trên một bãi tập ở vùng Donetsk. Một trong những người lính sử dụng biệt danh 'Sokil' (nghĩa là ‘đại bàng' trong tiếng Ukraine) cho biết họ có đủ đạn dược cho máy bay không người lái của mình nhưng không đủ "máy bay không người lái chất lượng".

Lữ đoàn cơ giới số 28 riêng biệt của Ukraine mới đây đã thực hiện các chuyến bay thử nghiệm máy bay không người lái trên một bãi tập ở vùng Donetsk.

Binh lính Ukrainian, bí danh 'Sokil' cho hay: “Chúng tôi nhặt nhạnh mọi thứ rơi vãi trên mặt đất và chế tạo đạn dược cho chính mình. Chúng tôi thiếu máy bay không người lái, máy bay không người lái chất lượng. Chúng tôi thiếu thiết bị vì hầu hết các phụ tùng thay thế chúng tôi đều tự mua và chế tạo bộ kích sóng. Tôi tự làm bộ kích sóng.”

Tháng 4 năm nay, Đại tá Vadym Sukharevskyi, chỉ huy lực lượng máy bay không người lái của Ukraine cho biết trong 4 tháng đầu năm Ukraine đã giao số lượng máy bay không người lái cho lực lượng vũ trang của mình nhiều gấp ba lần so với cả năm 2023, để đáp ứng nhu cầu tăng mạnh khi lực lượng Ukraine đẩy nhanh việc sử dụng máy bay không người lái trong cuộc xung đột với Nga.

Ukraine đang tìm cách tăng cường sản xuất vũ khí trong nước và sử dụng các công nghệ tiên tiến của đối thủ mạnh hơn. Dù nhận được rất nhiều vũ khí hiện đại từ các nước phương Tây, nhưng Ukraine đang đuối sức trong cuộc đua này.

Trong tất cả các loại máy bay không người lái, UAV FPV được cho là lợi hại hơn cả, nhưng việc vận hành đòi hỏi các binh sỹ phải thành thạo rất nhiều kỹ năng. “Chúng được sử dụng để thực hiện những thao tác thực sự đáng kinh ngạc. Chúng có thể tiêu diệt những hệ thống được bảo vệ tốt và kiên cố như xe tăng, bay vòng quanh thân xe để tìm ra điểm dễ bị tấn công nhất và tạo ra lực sát thương tối đa”.

Đối với một số trường hợp, việc sử dụng một máy bay không người lái đơn lẻ không hiệu quả, khi đó các đơn vị vận hành có thể triển khai một loạt UAV để săn lùng mục tiêu, truy đuổi đối phương, tiêu diệt xe tăng hoặc xe chiến đấu bọc thép.

UAV đang định hình sự nhận thức mới về cuộc xung đột và các video trên chiến trường có thể cung cấp cho người xem bức tranh toàn cảnh về quá trình hoạt động của chúng. Tất nhiên, chúng không thể đại diện cho những gì đang diễn ra rộng rãi trong quá trình chiến đấu.

Stacie Pettyjohn - Chuyên gia tại Trung tâm An ninh Mỹ mới.

Khi các mối đe dọa từ máy bay không người lái ngày càng trở nên tinh vi, nhiều quốc gia đã đầu tư hàng tỷ USD để củng cố khả năng chống UAV của họ. Vũ khí vi sóng cũng như vũ khí laser đang nhanh chóng được đưa vào sử dụng trong quân đội và hải quân Mỹ, và có thể cả các quốc gia khác. Đặc biệt, trước thực tế UAV đang trở thành một trong những loại vũ khí ngày càng quan trọng tại chiến trường Ukraine, cuộc đua phát triển vũ khí chống UAV trên toàn cầu đang ngày một nóng hơn.