Tính đến tháng 5/2024, tỉnh Lào Cai có 41 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, trong đó có 2 di sản được UNESCO ghi danh vào Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Theo thông tin từ UBND tỉnh Lào Cai, tính đến tháng 5/2024, tỉnh Lào Cai có 41 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; trong đó có 02 di sản được UNESCO ghi danh vào Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Trước thực tế khách quan, không thể có 'chợ tình' hoạt động như những năm 70, 80 của thế kỷ XX về trước. Chủ nhân của 'chợ tình' không còn nguyện vọng như xưa. Cơ sở vật chất đáp ứng cho 'chợ tình' xưa cũng không còn. Vì vậy, không thể khôi phục và bảo tồn 'chợ tình' như bảo tồn một di sản. Nhưng trong di sản có những hình thức biểu diễn di sản, trình diễn di sản.
Với cách thiết kế tỉ mỉ, họa tiết độc đáo, bố cục chặt chẽ đã tạo nên bộ trang phục truyền thống của phụ nữ Xá Phó mang nhiều giá trị về nghệ thuật thẩm mỹ.
Hiện nay, một số phụ nữ người Xá Phó ở Lào Cai vẫn còn hạn chế sử dụng, giao tiếp bằng tiếng phổ thông. Điều này đã tạo ra những 'rào cản' rất lớn cho quá trình hội nhập và phát triển của chị em, đặc biệt là những phụ nữ lớn tuổi.
Năm nào cũng vậy, cứ đến tháng 2 âm lịch, cộng đồng người Xa Phó ở Lào Cai lại háo hức chuẩn bị cho nghi lễ quét làng.
Lễ 'Ả nệ ghỉ bá' dịch ra có nghĩa là lễ quét làng. Theo quan niệm của người Xá Phó, tháng 2 âm lịch là tháng ma đói, ma làng sẽ về phá hoại cuộc sống của dân làng, nên thực hiện nghi lễ quét làng để cầu mong được bình yên. Tùy theo từng năm, thầy mo sẽ gieo quẻ bói xem ngày nào thuận lợi, phù hợp để cả làng cùng thực hiện nghi lễ.
Mỗi người ở một địa phương, một công việc khác nhau nhưng điểm chung ở họ chính là sự nhiệt tình, trách nhiệm với thôn, bản; luôn đặt lợi ích của tập thể lên hàng đầu.
Sa Pa đẹp, đẹp từ cảnh sắc thiên nhiên đến con người thân thiện, tươi duyên như cây cỏ trên rừng. Đến Sa Pa, phong tục, bản sắc văn hóa ngàn đời được lưu giữ khá vẹn nguyên trong các bản làng đã tạo nên những nét duyên dáng khiến khách phương xa luôn nhớ và mong trở lại.
Nhắc đến nghệ thuật trang trí trang phục của người Xá Phó ở Lào Cai, người ta thường nghĩ ngay đến hoa văn hạt cườm và thêu đếm sợi. Loại hình này từng được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia về Tri thức dân gian vào năm 2014.
Sa Pa có 6 dân tộc anh em sống quần cư bên đỉnh núi Hoàng Liên, mỗi dân tộc có kho tàng văn hóa phong phú và độc đáo. Đến nay, Sa Pa đã có 14 đặc trưng văn hóa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Để bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa, thị xã Sa Pa đã và đang thực hiện nhiều giải pháp.
Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025 là nhiệm vụ trọng tâm mà Đảng, Nhà nước luôn chú trọng thúc đẩy thực hiện, trong đó công tác phối hợp giữa các cơ quan ban ngành được xác định đóng vai trò quan trọng.
Việc tổ chức phục dựng và bảo tồn Tết cơm mới của người Xá Phó với mục tiêu từng bước tạo thành điểm nhấn trong du lịch trải nghiệm trên địa bàn tỉnh Lào Cai.
Phục dựng và bảo tồn Tết cơm mới của người Xá Phó ở Lào Cai, là một trong những nội dung triển khai thực hiện Dự án 6 năm 2023, do thành phố Lào Cai chủ trì và phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao về mặt chuyên môn.
Đón Ngày hội Đại đoàn kết năm nay, trên địa bàn tỉnh có hàng trăm gia đình ngoài niềm vui chung còn chộn rộn niềm vui riêng được ở trong những ngôi nhà mới do ủy ban MTTQ các cấp hỗ trợ xây mới và sửa chữa.
Những năm qua, cùng với các chính sách của Đảng và Nhà nước, nhiều nghệ nhân, người có uy tín trong cộng đồng các dân tộc đã tích cực sưu tầm, ghi chép và truyền dạy nét đẹp văn hóa, giúp 'sống' lại những giá trị cổ.