Đặc sắc lễ hội 'thề không tham nhũng'

Sáng 23/2 (tức ngày 14 tháng Giêng năm Giáp Thìn), tại Khu Di tích lịch sử văn hóa Đền - Chùa Hòa Liễu ở thôn Hòa Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, TP Hải Phòng đã diễn ra Lễ hội Minh Thề 2024.

Lễ hội Minh Thề xuất phát từ thời nhà Mạc (khoảng giữa thế kỷ XVI). Theo lưu truyền, vợ của Thái Thượng hoàng Mạc Đăng Dung là Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn đến ấp Lan Niểu (nay là thôn Hòa Liễu) bỏ tiền và vận động quyên tiền để tu tạo lại ngôi chùa cổ và mua ruộng.

Chủ lễ đọc hịch văn Minh Thề tại lễ hội. Ảnh: L.Đoàn

Số ruộng này làng gọi là “Thánh điền”, một phần diện tích dành cho nhà chùa, một phần dùng vào việc tuần tiết lễ hội, còn lại để chia cho dân đinh cày cấy hưởng lộc và lập quỹ “nghĩa thương”, phòng khi đói khó, cấp đỡ cho người nghèo.

Cũng từ đây, Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn cùng với chức sắc, dân làng lập ra một hịch văn Hội Minh Thề quy định lấy việc công làm trọng.

Để gìn giữ lễ hội truyền thống độc đáo này và ghi nhớ công đức của Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn, hàng năm, người dân làng Hòa Liễu lại tổ chức Lễ hội Minh Thề kéo dài trong 3 ngày, từ 14 đến 16 tháng Giêng âm lịch.

Nghi lễ quan trọng nhất của lễ hội thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân địa phương, du khách là các vị chức sắc, bô lão trong làng cùng uống rượu hòa tiết gà trống “thề không tham nhũng”.

Khi hành lễ, sau dâng hương, hoa, dâng rượu, dâng nước tế thần, vị chủ lễ đứng trước đài thề đọc hịch văn Minh Thề: “Dù là người có chức có quyền trong làng, người dạy học hay nông dân đều phải lấy lời hay lẽ phải mà dạy bảo con cháu làm điều tốt đẹp, tuân theo thuần phong mỹ tục của làng. Nếu dùng uy quyền làm những việc ác, lấy của công đem về làm của tư, nguyện cầu thần linh đả tử”. Tiếp đó, mọi người dự lễ cùng giơ tay hô vang "Y như lời thề".

Trong Lễ hội Minh Thề, khi làm lễ tuyên thệ, một con dao thiêng được trao cho chủ lễ. Chủ lễ dùng con dao này vẽ một vòng tròn tượng trưng trước đài thề và cắm dao vào chính giữa vòng tròn ấy rồi dùng con dao thiêng này cắt tiết gà. Nghi lễ cắt tiết gà diễn ra theo truyền thống từ xa xưa.

Máu gà trống được hòa vào bình rượu lớn, mỗi người chuyền tay nhau uống một ngụm khẳng định sự đoàn kết thực hiện đúng lời thề của cả cộng đồng.

Nghi thức uống “Kim kê huyết tửu” thể hiện sự đoàn kết thực hiện đúng lời thề. Ảnh: L.Đoàn

Những lời hịch văn Minh Thề ngắn gọn, súc tích nhưng thấm đẫm giá trị nhân văn và nêu bật được giá trị đạo đức, sự chính trực, liêm khiết, có ý nghĩa giáo dục sâu sắc.

Năm 2017, Lễ hội Minh Thề đã được Bộ VHTT&DL công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Nhiều năm trở lại đây, Lễ hội Minh Thề thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương về tham dự.

T.Toàn