Công nghệ của TikTok có gì đặc biệt?

Thuật toán đề xuất nội dung của TikTok trở thành tâm điểm sau khi chính quyền Mỹ đưa ra một đạo luật yêu cầu ByteDance thoái vốn khỏi ứng dụng TikTok trong vòng 9 tháng hoặc dừng hoạt động tại Mỹ.

Trong một tuyên bố đăng trên mạng xã hội Toutiao mới đây, ByteDance khẳng định, không có kế hoạch bán ứng dụng TikTok. Các thuật toán mà TikTok đang sử dụng được xem là cốt lõi đối với hoạt động tổng thể của ByteDance - công thức bí mật tạo nên thành công của TikTok. Bởi vậy, gần như chắc chắn công ty Trung Quốc sẽ không bán ứng dụng video ngắn này với những thuật toán đi kèm.

Reuters dẫn những lý do khiến công nghệ của TikTok hấp dẫn người dùng cũng như giới công nghệ.

Thuật toán và thiết kế ứng dụng

Giới chuyên gia cho rằng, thành công của ứng dụng TikTok không chỉ bắt nguồn từ thuật toán mà còn liên quan đến cách nó phối hợp với định dạng video ngắn trên nền tảng.

Trước khi TikTok xuất hiện, nhiều người tin rằng, việc kết nối các mối quan hệ của người dùng là bí quyết tạo nên thành công cho mạng xã hội, như cách Facebook và Instagram đã làm.

Nhưng TikTok đã chứng minh rằng, một thuật toán sử dụng thông tin sở thích của người dùng để cá nhân hóa trải nghiệm của họ, có thể mạnh mẽ hơn. Thay vì tạo thuật toán dựa trên mối quan hệ xã hội như Facebook thì ứng dụng xây dựng thuật toán dựa trên "những tín hiệu quan tâm". Cách làm của TikTok đi theo hướng dựa trên hiểu biết về sở thích và mối quan tâm của người dùng, mang đến ưu thế lớn hơn.

Bà Catalina Goanta, Giảng viên tại Đại học Utrecht tại Hà Lan nhận định: "Nhiều mạng xã hội phát triển thuật toán dựa trên sở thích của người dùng, còn TikTok đã tối đa hóa hiệu quả của nó nhờ định dạng video ngắn. Hệ thống đề xuất của họ tạo nên sự khác biệt ở thiết kế và nội dung. Trong đó, thuật toán TikTok có khả năng theo dõi những thay đổi nhỏ trong sở thích người dùng một thời gian dài, thậm chí có khả năng xác định họ muốn xem gì vào thời điểm nhất định trong ngày".

Khởi đầu của TikTok là ứng dụng cho thiết bị di động, điều này giúp ứng dụng chiếm được ưu thế trước các nền tảng khác phải tìm cách chuyển đổi giao diện từ máy tính sang điện thoại di động.

Hơn nữa, việc tham gia thị trường video ngắn từ sớm cũng mang đến cho TikTok nhiều lợi thế. TikTok được phát triển và ra mắt lần đầu vào tháng 9/2016. Còn Instagram tung ra tính năng Reels năm 2020 và Shorts của YouTube là năm 2021. Cả hai ứng dụng này đều đi sau TikTok vài năm về kinh nghiệm phát triển sản phẩm và cơ sở dữ liệu người dùng.

Khả năng thu thập dữ liệu nhanh chóng

Chuyên gia Jason Fung, cựu lãnh đạo bộ phận trò chơi trực tuyến của TikTok cho biết, định dạng video ngắn giúp TikTok thu thập dữ liệu, tìm hiểu sở thích người dùng nhanh hơn nhiều so với các nền tảng khác.

"Chúng tôi có thể tập hợp dữ liệu về sở thích nhanh hơn YouTube - ứng dụng có độ dài video trung bình 10 phút. Hãy thử tưởng tượng khả năng thu thập dữ liệu vài giây một lần, so với gần 10 phút mỗi lần," ông Jason Fung nói.

Không chỉ riêng các thuật toán, cách thức hoạt động với định dạng video ngắn, đã giúp TikTok thành công vang dội trên toàn cầu. Ảnh: Theo Reuters.

Cho phép khám phá nội dung mới

Bên cạnh đó, TikTok thường xuyên đề xuất nội dung nằm ngoài sở thích của người dùng - điều mà ban lãnh đạo công ty nhiều lần khẳng định là yếu tố thiết yếu cho trải nghiệm của mỗi người dùng.

Theo một nghiên cứu do các nhà nghiên cứu Mỹ và Đức mới công bố, thuật toán của TikTok khai thác sở thích của người dùng trong khoảng 30-50% video đề xuất, dựa trên dữ liệu của 347 người dùng và 5 chatbot tự động.

"Phát hiện này cho thấy thuật toán TikTok đề xuất lượng lớn video mang tính khám phá, nhằm tìm hiểu rõ hơn nhu cầu người dùng hoặc tối đa hóa khả năng giữ chân họ thông qua những video thú vị không liên quan," báo cáo nêu.

Thu hút người dùng vào các nhóm công khai

Giáo sư Ari Lightman tại Đại học Carnegie Mellon của Mỹ cho rằng, bằng cách khuyến khích người dùng thành lập các nhóm công khai, TikTok có khả năng thu thập, khai thác dữ liệu về hành vi, sở thích, sự đồng điệu và hệ tư tưởng của người dùng một cách hiệu quả hơn.

Một số chiến lược chính bao gồm đề xuất nhóm theo sở thích, làm nổi bật các thử thách và hashtag nhóm theo xu hướng, tìm kiếm nhóm và đề xuất nhóm dựa trên sở thích và hoạt động của người dùng...

Với chiến lược này, TikTok thu hút người dùng hiệu quả vào các nhóm công khai, thúc đẩy sự gắn kết, tham gia và trải nghiệm chung. Từ đó, nâng cao trải nghiệm người dùng tổng thể trên nền tảng.

Nhiều lợi thế khi phát triển tại Trung Quốc

Thuật toán đề xuất của TikTok phần lớn được lấy từ ứng dụng Douyin - ví như TikTok phiên bản Trung Quốc. Mặc dù ByteDance nhiều lần nhấn mạnh rằng TikTok và Douyin là ứng dụng độc lập, nhưng các chuyên gia cho rằng, thuật toán của cả hai ứng dụng này có nhiều nét tương đồng.

Ông Yikai Li, cựu Giám đốc tại ByteDance cho biết: "Khoảng năm 2018 và 2019, Douyin tìm cách dán nhãn từng người. Họ đánh dấu từng video một cách thủ công, sau đó đánh dấu người dùng dựa trên video đã xem. Phương thức này cũng được áp dụng cho TikTok".

Mặc dù việc thuê những người gắn thẻ dữ liệu hiện nay là một thực tiễn phổ biến và quan trọng đối với các công ty hoạt động trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. ByteDance là một trong những công ty tiên phong áp dụng chiến lược này.

"Thống kê và sắp xếp dữ liệu dán nhãn như vậy đòi hỏi rất nhiều công sức và thời gian. Các công ty Trung Quốc có nhiều lợi thế hơn do có nguồn nhân lực giá rẻ và đông đảo. Chi phí hoạt động ở Trung Quốc cũng thấp hơn so với những doanh nghiệp Bắc Mỹ," ông Yikai Li nhận định.

Hà Anh