Canada muốn thay đổi mang tính 'thế hệ' đối với pháp luật về cạnh tranh

Sau khi Chính phủ công bố Tuyên bố kinh tế mùa Thu (Fall Economic Statement) hứa hẹn thay đổi lớn đối với Luật Cạnh tranh, các sửa đổi được đề xuất đã được trình ra Quốc hội vào ngày 27.11.2023. Chúng bổ sung cho những sửa đổi đã được thực hiện trong Dự luật C-56. Một ủy ban Quốc hội, trong phiên họp vào ngày 30.11.2023, cũng đưa ra nhiều sửa đổi đáng kể hơn nữa sau khi nghiên cứu dự luật trên.

Nguồn: law.com

Nhiều thay đổi quan trọng được đưa ra cân nhắc đòi hỏi các doanh nghiệp đang hoạt động hoặc đang cân nhắc kinh doanh ở Canada phải lưu ý. Đó là:

Trao quyền cho các bên tư nhân

Một bước phát triển mang tính đột phá là việc lần đầu tiên trao quyền cho các bên tư nhân có thể khởi kiện trước Tòa án Cạnh tranh nhằm yêu cầu thu hồi tiền dân sự đối với các hành vi phi hình sự như lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường (tương tự như độc quyền), từ chối giao dịch, bán hàng có ràng buộc (đây là một sự sắp xếp bất hợp pháp, trong đó để mua một sản phẩm người tiêu dùng phải mua một sản phẩm khác thị trường), hợp tác với đối thủ cạnh tranh hay tiếp thị lừa đảo... Đáng chú ý, các bên tư nhân sẽ được tạo điều kiện thuận lợi hơn trong việc xin phép tiến hành các thủ tục tố tụng như vậy. Thay đổi này có khả năng mở ra làn sóng các vụ kiện tụng cạnh tranh tư nhân trước Tòa án ở Canada.

Thay đổi tiêu chí lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường

Đề xuất sửa đổi đối với việc kiểm tra hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường sẽ giúp yêu cầu bồi thường thành công dễ dàng hơn đáng kể. Nó sẽ loại bỏ yêu cầu Ủy viên cạnh tranh/các bên tư nhân phải chứng minh rằng hành vi của một người chơi có vị trí thống lĩnh thị trường đã gây suy giảm hoặc ngăn cản đáng kể sự cạnh tranh trên thị trường. Thay vào đó, bên thống lĩnh có thể phải tự chịu trách nhiệm pháp lý vì họ tham gia vào các hành vi phản cạnh tranh, bất kể hậu quả. Danh sách các ví dụ về hành vi phản cạnh tranh giờ đây cũng sẽ bao gồm: “áp đặt trực tiếp hoặc gián tiếp giá bán quá mức và không công bằng”. Tuy nhiên định nghĩa về giá bán “quá mức” hoặc “không công bằng” chưa được xác định rõ ràng và sẽ phải được xác định thông qua án lệ trong tương lai.

Song song với thay đổi này, mức phạt tiền tối thiểu cũng sẽ tăng lên, lên tới 25 triệu CAD (1 CAD vào khoảng 0.75 USD) cho lần vi phạm đầu tiên và 35 triệu CAD cho những lần vi phạm tiếp theo. Ngoài ra, thời gian thử thách đối với các vụ sáp nhập không phải khai báo sẽ tăng gấp ba lần, kéo dài từ 1 lên 3 năm sau khi kết thúc. Động thái này nhằm giải quyết lo ngại về “những thương vụ sáp nhập, thôn tính mang tính sát thủ”, vốn là các giao dịch mà trong đó các công ty mua lại các đối thủ có tiềm năng mạnh trong tương lai trước khi họ có thể phát triển thành mối đe dọa cạnh tranh.

Ngoài ra, lần đầu tiên, các hình phạt bằng tiền và/hoặc thu hồi tiền dân sự của các bên tư nhân sẽ được áp dụng cho các thỏa thuận hoặc dàn xếp gây tổn hại đến cạnh tranh nhưng không đến mức như các thỏa thuận cartel. Thỏa thuận cartel là một thỏa thuận chính thức hoặc không chính thức để đạt được những kết quả có lợi cho các hãng có liên quan, nhưng có thể có hại cho các bên khác. Trong thỏa thuận Cartel, các thành viên đều đồng ý thống nhất giá mua, giá bán, tăng hoặc giảm bớt số lượng hàng hóa sản xuất ra thị trường. Trước đây, không có hình phạt bằng tiền nào được áp dụng cho hành vi đó.

Chấp nhận “quyền sửa chữa”

Các điều khoản cụ thể được thiết kế để hỗ trợ “quyền sửa chữa” thiết bị và sản phẩm của người tiêu dùng sẽ lần đầu tiên được bổ sung vào Luật Cạnh tranh. Các nhà sản xuất sẽ có nghĩa vụ cung cấp cho người tiêu dùng các phương tiện chẩn đoán và sửa chữa sản phẩm, bao gồm thông tin chẩn đoán và sửa chữa, cập nhật kỹ thuật, phần mềm, công cụ và tài liệu liên quan...

Những sửa đổi đó sẽ cho phép khiếu nại riêng tư, phạt tiền và bồi thường nhiều hơn. Điều này đòi hỏi các nhà sản xuất nhiều loại sản phẩm, từ công nghệ đến thiết bị nông nghiệp, phải xem xét cẩn thận mọi hạn chế áp đặt đối với quyền sửa chữa sản phẩm của người tiêu dùng.

Nói chung, tất cả sửa đổi đề xuất, bao gồm những thay đổi nổi bật nói trên nhiều khả năng sẽ được Quốc hội Canada thông qua trước cuối năm nay và có hiệu lực vào đầu năm 2024.

Linh Anh