Những thiên tai phức tạp nào sẽ diễn ra trong thời gian tới?

Hàng trăm trạm quan trắc ghi nhận nhiệt độ cao nhất lịch sử

Sáng ngày 10/5, tại Hội nghị toàn quốc về công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2024, ông Hoàng Đức Cường, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thủy văn, Bộ Tài nguyên và Môi trường chia sẻ vè tifnh hình thiên tai các tháng đầu năm 2024.

Theo đó, nhiệt độ trung bình 4 tháng đầu năm 2024 tại các khu vực trên cả nước đều cao hơn so với trung bình nhiều năm từ 0,5-1,5 độ C. Riêng trong tháng 4/2024 tại khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ nhiệt độ cao hơn từ 3,1-3,6 độ C, 110/186 trạm quan trắc trên cả nước đã ghi nhận giá trị nhiệt độ cao nhất ngày vượt giá trị lịch sử, đặc biệt tại Đông Hà (Quảng Trị) nhiệt độ ngày 28/4/2024 đo được là 44,0 độ C đây là giá trị cao nhất từ năm 1976 đến nay tại Quảng Trị. Khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ cũng đã xuất hiện nắng nóng và nắng nóng gay gắt kéo dài trong tháng 4/2024.

Thời gian qua, hàng trăm trạm đo ghi nhận nhiệt độ cao vượt mức lịch sử.

Ông Hoàng Đức Cường chia sẻ, trên thế giới, nhiều giá trị nhiệt độ cao kỷ lục đã được ghi nhận: ở Ấn Độ, Thái Lan, Campuchia đã ghi nhận giá trị 46 độ C; Myanma ghi nhận giá trị 48,2 độ C; Trung Quốc 43,4 độ C. Tình trạng tương tự cũng xảy ra ở Châu Phi, với quan trắc nhiệt độ kỷ lục lên đến 48,5 độ C.

Những tháng đầu năm 2024, đã xuất hiện rất nhiều mưa dông kèm mưa đá, tính đến ngày 07/5 trên cả nước đã xuất hiện 72 trận mưa đá, trong đó tỉnh Nghệ An là tỉnh có số lần xảy ra mưa đá nhiều nhất trên cả nước với 11/72 trận mưa đá; mưa đá, lốc sét và gió giật mạnh đã gây ra nhiều thiệt hại về kinh tế, xã hội và môi trường.

Dòng chảy trên các sông, hồ chứa khu vực Bắc Bộ phổ biến thiếu hụt so với trung bình nhiều năm từ 30-60%, thiếu hụt nhiều trên sông Thao và sông Lô từ 50-60%, dòng chảy trên các sông ở Trung Bộ, Tây Nguyên phổ biến thiếu hụt so với trung bình nhiều năm từ 25-50%.

Xâm nhập mặn tại khu vực Nam Bộ trong mùa khô năm 2023-2024 đã đến sớm và gay gắt hơn trung bình nhiều năm và năm 2022-2023. Các đợt xâm nhập mặn trong thời gian vừa qua đã gây ra tình trạng thiếu nước ngọt cục bộ tại một số khu vực chưa có điều kiện tiếp cận nguồn cấp nước tập trung tại một số tỉnh ven biển.

Trước diễn biến này, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chỉ đạo Tổng cục Khí tượng Thủy văn theo dõi, giám sát chặt chẽ tình hình thiên tai, nguồn nước trên các lưu vực sông, chủ động dự báo, cảnh báo sớm, dài hạn về tình hình El Nino, nắng nóng, hạn hán, nguồn nước và cung cấp thông tin kịp thời cho các cơ quan chỉ đạo và người dân.

Thiên tai từ giờ đến cuối năm sẽ rất phức tạp

Ông Hoàng Đức Cường cho biết, hiện tượng El Nino đang suy yếu dần và chuyển sang trạng thái trung tính. Dự báo có khả năng chuyển sang trạng thái La Nina trong các tháng cuối năm 2024. BĐKH tiếp tục tác động làm gia tăng tính cực đoan (gồm cả tối thấp và tối cao) nên năm 2024 dự báo sẽ có diễn biến thiên tai khí tượng thủy văn phức tạp gồm cả nắng nóng, hạn mặn, dông lốc mưa đá hơn mức bình thường vào nửa đầu năm và mưa, bão, lũ, ngập lụt xuất hiện nhiều, tập trung vào nửa cuối năm.

Dự báo, khu vực Bắc Bộ, các tỉnh miền Trung giai đoạn từ ngày 12-31/5 có khả năng xuất hiện 02 đợt nắng nóng và nắng nóng gay gắt trên diện rộng tập trung vào khoảng nửa cuối của tháng 5/2024. Nhiệt độ cao nhất từ 35-38 độ C ở Đông Bắc Bộ, 36-39 độ C ở Tây Bắc Bộ; khu vực Trung Bộ nhiệt độ cao nhất phổ biến từ 36-39 độ C, riêng khu vực vùng núi phía Tây 39-41 độ , có nơi trên 42 độ C.

Khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ, từ 11-16/5 có thể xuất hiện 01 đợt nắng nóng với nhiệt độ cao nhất 35-38 0 C, ít mưa, độ ẩm thấp nhất từ 55-65; giai đoạn nửa cuối tháng 5/2024 ở khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ có mưa chuyển mùa, nắng nóng sẽ giảm dần.

Ngoài ra giai đoạn từ ngày 12-16/5 ở khu vực Bắc Bộ, các tỉnh Bắc Trung Bộ có khả năng xuất hiện một đợt mừa, có nơi mưa to và dông mạnh; nguy cơ xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh; khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ giai đoạn nửa cuối tháng 5/2024 sẽ có mưa chuyển mùa, mưa chuyển mùa cũng có nguy cơ cao xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.

Dự báo từ tháng 6, nắng nóng gia tăng về cường độ và mở rộng dần sang các nơi khác của khu vực Bắc Bộ, khu vực Bắc Trung Bộ và Trung Trung Bộ. Hiện tượng nắng nóng và nắng nóng gay gắt có khả năng xuất hiện nhiều hơn so với TBNN trong tháng 7-8/2024, đề phòng xảy ra nắng nóng đặc biệt gay gắt. Nắng nóng có xu hướng giảm dần từ nửa cuối tháng 8 ở Bắc Bộ và từ tháng 9 ở khu vực Trung Bộ.

Khu vực Trung Bộ khả năng xuất hiện khô hạn kéo dài trong thời kỳ từ 5-8/2024, tập trung tại các tỉnh từ Quảng Trị đến Bình Thuận.

Dự báo có khoảng 11-13 cơn trên Biển Đông và 5-7 cơn ảnh hưởng đến đất liền. Hoạt động của bão và ATNĐ có khả năng sẽ tập trung vào nửa cuối mùa bão (từ tháng 9-11/2024).

Thời gian mưa lớn xuất hiện chính ở Bắc Bộ là tháng 7-9, ở Trung Bộ tháng 9-11. Mưa lớn cục bộ với cường suất lớn từ 50-100mm trong 3-6 giờ có khả năng xuất hiện nhiều trong thời gian tới, đề phòng gây sạt lở và lũ quét ở vùng núi, ngập úng đô thị. Đặc biệt, cảnh báo kịch bản La Nina tác động vào nửa cuối năm 2024 có thể xuất hiện các đợt mưa tập trung nhiều trong các tháng cuối năm 2024 tại khu vực Trung Bộ.

Ông Hoàng Đức Cường cho biết, thời gian tới Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo các đơn vị trực thuộc theo dõi chặt chẽ tình hình thời tiết, thủy văn, hải văn trên phạm vi cả nước; ứng dụng công nghệ mới nhằm chi tiết hóa và truyền tải các thông tin dự báo; duy trì và phát triển các hình thức truyền tải bản tin dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn tới người dùng như ứng dụng trên điện thoại di động, Facebook, Zalo, Youtube,...

Tô Hội