Chiêm nghiệm góc nhìn rất đàn bà của Trang Thanh Hiền qua 'Ảnh xạ'

Triển lãm cá nhân lần thứ 2 trưng bày 44 tác phẩm tranh vẽ trên giấy Dó và điêu khắc mang tên Ảnh xạ của họa sĩ Trang Thanh Hiền diễn ra từ ngày 7- 15/11/2023 tại Đại học Mỹ thuật Việt Nam.

Họa sĩ Trang Thanh Hiền chia sẻ, cái tên Ảnh xạ đến với chị một cách hết sức ngẫu nhiên trong sự tìm kiếm, suy ngẫm về sự sáng tạo của bản thân. Đó là sự phản chiếu, sự in dấu, lúc tĩnh lúc động, lúc vô tình hữu ý.

Tác phẩm 'Ảnh xạ'.

"Tôi có thể tự ví tâm hồn mình như một mặt nước hồ, nó ghi nhận phản chiếu vô vàn những khoảnh khắc của cuộc sống. Những tác phẩm của tôi, chính là sự khúc xạ trở lại những giá trị sống đó. Chứa trong đó không chỉ là hình màu, không chỉ là bút mực, không chỉ là kỹ thuật tạo hình mà cả những nghiên cứu trong suốt một hành trình ngược dòng tìm về mỹ thuật cổ, mỹ thuật Phật giáo và khai phóng tâm hồn mình lên những bức tranh", họa sĩ bày tỏ.

Với triển lãm lần này, Tranh Thanh Hiền muốn bắt đầu từ câu chuyện của tuổi đôi mươi từ những năm 2000. Thời gian chị vừa “chập chững” có những bước đi đầu tiên trong nghề. Khi đó internet bắt đầu trở thành một phương tiện mới và cũng là thời điểm cho sự lựa chọn sáng tạo hay nghiên cứu.

Thời điểm đó chị vẽ khá nhiều, nhưng rồi việc vẽ tranh đã dừng lại hoặc chỉ là thêm thắt vào những lúc rảnh. Chị nhường toàn bộ tâm trí cho sự nghiệp nghiên cứu bởi sự hấp dẫn của những thông điệp cha ông ẩn sau những mái đình, mái chùa hay những pho tượng cổ.

Tác phẩm 'Mẹ'.

Tuy vậy trong những tác phẩm được vẽ ra lúc đấy, bây giờ nhìn lại chúng đã định rõ cho chị một hình hài, một dáng điệu. Điều mà 20 năm sau, khi niềm đam mê giục giã và quyết định làm cuộc triển lãm cá nhân thứ hai sau Đáy sóng năm 2015, chị tìm thấy lại những tác phẩm của năm 2002 với niềm xúc động khó tả.

"Những bức vẽ đó dường như khiến tôi trở lại với thời tuổi trẻ với bao nhiêu hoài bão. Và năm 2023, sự hiển thị của những ý tưởng trong Ảnh xạ trở nên sắc nét, đa chiều, nhiều suy ngẫm hơn. Nó vừa tạo nên một sợi dây liên kết xuyên suốt quá trình sáng tác, nhưng cũng ở thời điểm này, những nghiên cứu về mỹ thuật Phật giáo, đã giúp tôi tự soi rọi, tìm thấy mình trong vô số những xáo trộn của đời sống đương đại”, họa sĩ tiết lộ.

Tác phẩm 'Mơ hoa 2'.

Nữ họa sĩ cũng tiết lộ, trong thế giới ý niệm của chính mình Phật là một biểu tượng, vừa rõ ràng hiển hiện trong những hành động sống của mỗi con người nhưng bên cạnh đó theo quan niệm của người Việt “Phật tại tâm” là một khái niệm đầy tính chất tinh thần.

Thông thường nhất Phật gắn liền với biểu tượng hoa sen, một giá trị tượng trưng từ ngàn đời về sự thanh khiết vươn lên trong bùn nhơ, uế tạp để nở ra những cánh muốt ngần với hương thơm ngát dịu. Với chị, trong những bức tranh của mình hình bóng như dáng ngồi của một vị chư Phật là một ý niệm không tương liên với giáo lý, tôn giáo mà chính là ảnh xạ của sự phản ánh biểu tượng đó.

Tác phẩm 'Mơ hoa 1'.

"Nó như sự hiện hữu của thế giới tinh thần một cách trung trinh, ôm trọn vào đó các giá trị. Trong đó có mưa gió, có núi sông, có sen nở sen tàn, và có cả bản nguyên của con người, nhưng tinh thần trung trinh đó dường như không thay đổi. Nó rực rỡ, hào sảng và cuốn hút tôi vào dòng thác lũ của những cảm xúc sống dậy trong mình.

Cảm xúc ấy như sự yêu đương mãnh liệt của thủa đôi mươi. Và, dẫu vẫn vẽ những đôi môi hóa thành chiếc lá, cánh sen như nhiều năm trước, nhưng rõ ràng xúc cảm để soi chiếu nội tâm trở nên rõ ràng", họa sĩ thổ lộ.

Tác phẩm 'Mơ sen'.

Có thể nói Ảnh xạ không chỉ đơn thuần là một sự phản chiếu, hay sự ẩn tàng mà là một sự kết nối, giữa hiện tại và quá khứ, giữa những bóng hình biểu tượng đã định hình từ những năm 2000 để vượt thời gian, hiện hữu trong sự đồng hành ngoạn mục giữa nghiên cứu và sáng tác. Tất cả như những khúc nhạc trong cuộc đời mà họa sĩ muốn tỏ bày cùng bè bạn và công chúng.

Tác phẩm 'Sen'.

PGS.TS. Nguyễn Nghĩa Phương, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Mỹ thuật Việt Nam cho rằng, Trang Thanh Hiền không chỉ đam mê với lý luận mà còn thực hành nghệ thuật với năng lượng cháy bỏng.

"Ở lần ra mắt triển lãm cá nhân này, tác giả trình làng một nghệ thuật tổng hợp, đa diện với sự hòa trộn các ngôn ngữ của hội họa, đồ họa và điêu khắc; với sự dung hợp những biểu tượng truyền thống quen thuộc trong các hình thể mang tính nhận diện cá nhân.

Các tác phẩm đều hiện diện bản chất nữ trong tinh thần khó đoán định, chấp chới giữa thanh tao và trần tục, giữa những chuyển động dữ dội và nét tự tại, bình thản. Liệu đó có phải là những khoảnh khắc, những sự thật bên trong đời sống của một cá tính, của một bản thể tồn tại trong đời sống đương đại phức tạp này?”, PGS.TS. Nguyễn Nghĩa Phương chia sẻ.

Tác phẩm 'Tơ lòng'.

Tình Lê