2024 có thể là năm tiếp theo ghi nhận nắng nóng kỷ lục

Theo dữ liệu mới từ Cơ quan khí hậu của Liên minh châu Âu Copernicus, nắng nóng bất thường trên toàn cầu tiếp tục lan rộng. Thế giới đã trải qua đợt nắng nóng kỷ lục vào tháng 4 năm nay.

Một công nhân rửa mặt làm mát trong đợt nắng nóng ở Mumbai, Ấn Độ, ngày 22/4. Ảnh: Indranil Aditya/NurPhoto via Getty Images

Hãng CNN dẫn tin, tháng 4/2024 là tháng nóng kỷ lục thứ 11 liên tiếp, ghi nhận nhiệt độ cao trên thế giới. Với thông tin dữ liệu mới nhất vào tháng 4 năm nay, một số nhà khoa học cảnh báo có nhiều khả năng năm 2024 có thể "đánh bại" năm 2023 để trở thành năm nóng nhất được ghi nhận.

Copernicus nhấn mạnh nhiệt độ tháng 4/2024 ấm hơn 1,58 độ C so với mức trung bình ước tính ở thời kỳ tiền công nghiệp.

Những tác động của khí hậu ngày càng rõ rệt. Nhiều quốc gia ở châu Á đang phải vật lộn với nắng nóng gay gắt. Trường học đóng cửa ở Bangladesh, cánh đồng lúa khô héo ở Việt Nam và người dân ở Ấn Độ phải chật vật với thời tiết nắng nóng 110 độ F để đi bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử gần đây.

Nhiệt độ đại dương toàn cầu trong tháng 4/2024 cũng ghi nhận mức kỷ lục. Theo dữ liệu của Copernicus, nhiệt độ bề mặt đại dương đạt 21,04 độ C, mức cao nhất trong tháng 4.

Tác động của thời tiết vào hệ sinh thái đại dương là rất tàn khốc. Sự kiện tẩy trắng san hô hàng loạt đã xảy ra vào đầu năm nay, mà các nhà khoa học cho biết vào thời điểm đó có thể là sự kiện tồi tệ nhất.

"Hơn 54% diện tích rạn san hô trên thế giới đã bị tẩy trắng trong năm qua, ảnh hưởng đến ít nhất 53 quốc gia và vùng lãnh thổ bao gồm các vùng rộng lớn ở Đại Tây Dương, Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương", Tuyên bố chung của Cơ quan Quản Lý Khí Quyển và Đại Dương Quốc Gia (NOAA) ) và Sáng kiến Rạn san hô Quốc tế (ICRI) cho biết.

Khi san hô chịu áp lực từ các đợt nắng nóng ở biển thì sẽ thải ra tảo sống trong mô của chúng. Nếu nhiệt độ đại dương không trở lại bình thường, hiện tượng tẩy trắng có thể dẫn đến cái chết hàng loạt của san hô, đe dọa sự sụp đổ của các loài và chuỗi thức ăn phụ thuộc vào chúng.

Điều này cho thấy hiện tượng tẩy trắng san hô toàn cầu đã xảy ra lần thứ tư trên thế giới và là lần thứ hai trong thập kỷ qua – sau các giai đoạn trước đó vào năm 1998, 2010 và giữa năm 2014-2017.

Nguyên nhân từ đâu?

Khí hậu toàn cầu có xu hướng nóng lên lâu dài, một phần chủ yếu do con người đốt nhiên liệu hóa thạch.

Ông Zeke Hausfather, trưởng nhóm nghiên cứu khí hậu tại công ty Stripe và là nhà khoa học nghiên cứu tại Berkeley Earth nhấn mạnh hiện tượng El Ninõ đang suy yếu dần, nhưng không có gì đáng ngạc nhiên khi thế giới vẫn đang chứng kiến nắng nóng khắc nghiệt chưa từng thấy.

El Nino đạt đỉnh điểm vào đầu năm nay và nhiệt độ bề mặt nước biển ở vùng nhiệt đới phía Đông Thái Bình Dương hiện đang quay trở lại mức trung tính. Khi sự thay đổi nhiệt độ liên quan đến các chu kỳ tự nhiên như El Nino đến rồi đi, năng lượng dư thừa bị giữ lại trong đại dương và khí quyển do nồng độ khí nhà kính ngày càng tăng sẽ tiếp tục đẩy nhiệt độ toàn cầu lên mức cao kỷ lục mới.

Ông Hausfather ước tính 66% khả năng rằng 2024 sẽ là năm nóng kỷ lục và 99% khả năng đây sẽ là năm nóng thứ hai liên tiếp sau năm 2023. Thống kê hiện nay nhấn mạnh nhiệt độ sẽ cao hơn 1,5 độ so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Các quốc gia đã đồng ý hạn chế mức độ nóng lên toàn cầu và duy trì nhiệt độ trái đất không vượt ngưỡng 1,5 độ so với thời kỳ tiền công nghiệp. Điều này đề cập đến sự nóng lên lâu dài trong nhiều thập kỷ chứ không phải một tháng hay một năm. Các nhà khoa học cũng cảnh báo những tín hiệu tạm thời này là đáng báo động về khả năng đẩy nhanh biến đổi khí hậu.

Theo chuyên gia Hausfather, những gì xảy ra trong vài tháng tới sẽ giúp các nhà khoa học phán đoán nhiệt độ cao bất ngờ vào năm 2023 có phải là hiện tượng tạm thời hay sẽ là tín hiệu mới cho thấy trái đất tiếp tục nóng lên nhanh hơn dự đoán trước đây.

"Nếu nhiệt độ toàn cầu giảm xuống mức kỷ lục trong hai tháng tới, đó sẽ là dấu hiệu an ủi rằng khí hậu đang diễn biến dễ dự đoán hơn một chút. Tuy nhiên, ngay cả khi điều này xảy ra, thế giới vẫn đang trên đà nóng lên gần 3 độ, điều này sẽ có thể gây ra hậu quả thảm khốc", ông Hausfather nói thêm.

Ông Carlo Buontempo, Giám đốc Copernicus nhấn mạnh dù các chu kỳ khí hậu tự nhiên như El Ninõ đến rồi đi nhưng hiệu ứng khí nhà kính ngày càng tăng sẽ tiếp tục đẩy nhiệt độ toàn cầu thiết lập mức kỷ lục mới./.

Hồng Nhung